Ostatni rok to raczej powrót do normalnej sprzedaży niż spadek rynku. Wróciliśmy do średniej, która wynosi około 500 autobusów miejskich rocznie (w 2011 r. było to 967 szt.). W 2012 r. Solaris sprzedał łącznie 1006 autobusów i trolejbusów. Polskim klientom dostarczył 263 pojazdy, czyli aż o 253 mniej niż w 2011 r. Nie znaczy to, że ub. rok nie był pomyślny dla firmy. Taki wynik pozwolił jej zająć pozycję lidera sprzedaży 10. raz z rzędu. „Kilkunastoprocentowy spadek produkcji w ub. roku tylko pozornie jest dowodem na skutki kryzysu. Wpływa na niego bowiem wysoki punkt odniesienia, rekordowy rok 2011. To, z czym mamy do czynienia w Polsce, to jest bolesna korekta, ale tylko korekta, a nie żaden kryzys. Sprzedaż ubiegłoroczna jest mniej więcej na średnim poziomie ostatniego dwudziestolecia i tak będzie się kształtowała w przyszłości” – potwierdził Wiesław Cieśla, pełnomocnik prezesa zarządu ds. kluczowych klientów w Solarisie.

Udziały Solarisa w krajowym rynku niskopodłogowych autobusów miejskich w 2012 r. wyniosły 46,6% i były większe od uzyskanych przez najbliższego konkurenta o ponad 30% (1. miejsce – 259 Urbino kontra 2. miejsce – 85 Mercedesów Citaro i Conecto). Niestety, o takich jednorazowych kontraktach, jak ten dla Warszawy w 2011 r. na 168 autobusów należało zapomnieć. Ubiegłoroczne kontrakty dotyczyły co najwyżej kilkudziesięciu sztuk, co oznaczało dla Solarisa dywersyfikację dostaw. Do największych zamówień należały m.in. te na 35 Urbino do Białegostoku, 30 Urbino dla MPK w Krakowie (to druga transza „starego” kontraktu na 100 autobusów), 20 Urbino 10 dla MZA w Warszawie, 20 Urbino dla Wałbrzycha, 15 Urbino 18 dla PKM Katowice, 15 Trollino 12 dla ZTM Lublin czy 15 Urbino dla KM Płock. Obecnie dobiega końca realizacja zamówienia dla MZK Bydgoszcz na 24 niskopodłogowce (14 Urbino 12 i 10 przegubowych Urbino 18). Miejski Zakład Komunikacyjny w Bydgoszczy dołączył tym samym do grona ponad 110 przedsiębiorstw komunikacji miejskiej w Polsce, które do tej pory kupiły pojazdy oznaczone symbolem zielonego jamnika.

Miejskie autobusy Urbino stanowiły większość zamówień, wyprodukowano ich aż 897. W 2012 r. powstały też 64 Trollino i 45 InterUrbino. Jak łatwo policzyć, za granicę sprzedano 743 autobusy i trolejbusy (wzrost o 8,2% w porównaniu do 2011 r.). Na większości rynków eksportowych firma zwiększyła udziały, najbardziej w Czechach i Niemczech.

U zachodniego sąsiada Solaris w minionym roku sprzedał rekordowe 268 pojazdów (w 2011 r. było to 248 szt. – wzrost o 8,1%). To pozwoliło polskiej firmie na zwiększenie udziałów w niemieckim rynku autobusowym z 9,6% do niemal 13%. Solaris kolejny rok z rzędu był największym zagranicznym dostawcą autobusów w tym kraju i jednocześnie 3. producentem w klasyfikacji generalnej. Obecnie w Niemczech firma ma już 134 klientów. W Czechach Solaris ze sprzedażą 81 autobusów i trolejbusów zajął również 3. miejsce z udziałem 26% w rynku. W porównaniu z 2011 r. jest to wzrost aż o 19%.

Do największych ubiegłorocznych kontraktów zagranicznych Solaris należały zamówienia dla: Burgas w Bułgarii (67 autobusów, w tym 39 Urbino 12 CNG i 28 Urbino 18 – dostawy zakończyły się w lutym br.), Avignon we Francji (43 autobusy), Pragi (40 autobusów Urbino 8,9 LE – 10 dojechało już w 2012 r.) czy na Litwę (24 Urbino 12 CNG dla UAB „Kauno autobusai” i 6 Urbino 12 Hybrid dla Poniewieża – dostarczone w ub. roku). Zakończyły się też dostawy na 44 kolejne Urbino w Niemczech. Związek komunikacyjny regionu Mittlerer Niederrhein (KMN), zrzeszający 5 przewoźników ze środkowej części Nadrenii-Westfalii, kupił w przetargu 24 niskopodłogowe Urbino 12 i 20 przegubowych Urbino 18. W oddzielnym postępowaniu, zakładającym dostawę 9 autobusów hybrydowych, również za najkorzystniejszą wybrano ofertę polskiego producenta. Po realizacji tego zamówienia w środkowej Nadrenii jest już prawie 100 Urbino.

W minionym roku spółka z Bolechowa pozyskała klientów z krajów, w których do tej pory nie była obecna. W Finlandii, przewoźnik z Tampere kupił 2 hybrydowe Solarisy Urbino 12,9 (z układem hybrydowym firmy Eaton, to kolejny nowy model), do Belgii będzie dostarczona hybryda przegubowa.

Solaris dynamicznie rozwija się w branży tramwajowej. W 2012 r. firma zakończyła realizację zamówienia dla MPK w Poznaniu, dostarczając 22 Tramino z kontraktu na łącznie 45 tramwajów. Po ponad roku eksploatacji w stolicy Wielkopolski wiemy, że Tramino osiąga 99-% gotowość techniczną do jazdy. Tramwaj został też nagrodzony wyróżnieniem TOP Design 2012. W minionym roku rozpoczęły się prace przy pierwszym zagranicznym kontrakcie na szynowe Solarisy. Chodzi o 5 dwukierunkowych tramwajów dla Jeny, których dostawę zaplanowano na połowę 2013 r. Solaris podpisał kolejne 2 kontrakty na dostawę tramwajów. Jeden na rynku niemieckim: dostarczy do Brunszwiku 15 4-członowych tramwajów o długości 36 m (w opcji 3 dodatkowe). Drugi kontrakt dotyczy Olsztyna, który po 55 latach przerwy wraca do komunikacji tramwajowej. Dostawa 15 dwukierunkowych tramwajów o długości 29 m jest przewidziana w 2014 r. W ub. roku firma pozytywnie przeszła audyt Llyods Register Quality Assurance (LRQA), otrzymując certyfikat IRIS (International Railway Industry Standard), który potwierdza spełnianie najwyższych światowych standardów w zakresie projektowania, produkcji i dostaw pojazdów szynowych.

Rok 2012 był również ciekawy, jeśli weźmiemy pod uwagę premiery Solarisa. Wszystkie trafiły do oferty; niewątpliwie najbardziej innowacyjny jest 12-metrowy, niskopodłogowy autobus elektryczny Urbino 12 electric napędzany energią zgromadzoną w bateriach. Mogą one być ładowane na 4 sposoby: przez złącze typu plug-in, za pomocą ładowania indukcyjnego, wykorzystując szybką wymianę baterii lub z zastosowaniem istniejącej w danym mieście trakcji tramwajowej. W przygotowaniu znajduje się już wersja przegubowa Solarisa Urbino electric.

W 2012 r. Solaris sprzedał pierwsze autobusy elektryczne. Najnowsza wersja 12-metrowa w II połowie br. zostanie dostarczona do przewoźnika z Brunszwiku (Braunschweiger Verkehrs-AG). Autobus będzie wyposażony w system ładowania indukcyjnego, a stacje ładowania będą zamontowane na kilku specjalnych przystankach pod powierzchnią jezdni. Dlatego ma stosunkowo małe akumulatory (60 kWh), dużo mniejsze od zainstalowanych w modelu premierowym, ponieważ będzie się ładował indukcyjnie przez 5-10 min. Drugi sprzedany autobus elektryczny to 8,9 LE, która zostanie dostarczony także w II połowie 2013 r. do Klagenfurtu w Austrii. Ten będzie ładowany metodą plug-in. Są to na razie początki. Producent zdaje sobie sprawę z tego, że technologia autobusów elektrycznych wymaga wysiłku i czasu, nim na dobre wkroczy do seryjnej produkcji. Rozruch sprzedaży autobusów elektrycznych, to plan Solaris na ten rok.

Zainteresowanie wyraźnie rośnie, wraz ze wzrostem popytu będą spadać koszty produkcji, a co za tym idzie również cena. Teraz autobusy elektryczne są nawet dwukrotnie droższe od tradycyjnych. Jednak większy koszt zakupu bardzo szybko zwróci się nabywcom. Solaris liczy, że nowe unijne rozdanie środków na lata 2014-2020 skłoni operatorów do większych zakupów autobusów na prąd. Dodatkowym czynnikiem „za” ma być norma Euro VI, która od 2014 r. wprowadzi wyśrubowane limity emisji spalin dla pojazdów użytkowych, w tym autobusów.Kolejnymi nowościami, których premiera odbyła się w ub. roku były: Urbino o długości 18,75 m, Urbino Ü czyli międzymiastowa wersja z niską podłogą oraz nowa wersja InterUrbino. Ten ostatni ma dużą rację bytu na rynku francuskim ze względu na to, że poszukiwane są tam takie autobusy szkolne.

Portfel zamówień w Solarisie na rok 2013 wygląda obiecująco. Firma spodziewa się i tym razem wyprodukować ponad tysiąc autobusów. Na pewno w bieżącym roku zostanie sprzedany Solaris z numerem 10 000. Rok 2013 przyniesie wiele wyzwań dla branży, jak chociażby wdrożenie do produkcji pojazdów spełniających normę Euro VI. Pierwsze Urbino z takimi silnikami zobaczymy w II połowie roku. „Zbliża się też czas prezentacji nowej generacji autobusów marki Solaris, który nastąpi na targach IAA w Hanowerze w roku 2014” – zapowiada Solange Olszewska, Prezes Zarządu Solaris Bus & Coach S.A.

Na realizację czeka kontrakt na 16 przegubowców dla Warszawy (przetarg na 36 autobusów ogłoszony przez MZA to jak na razie największe tegoroczne zadanie; Solaris podzielił się zamówieniem z Solbusem). Kończą się dostawy 15 trolejbusów dla Tyskich Linii Trolejbusowych. Być może MPK Łódź ogłosi przetarg na 50 autobusów, jednak jest to informacja niepotwierdzona.

Solaris przygląda się bardzo ciekawemu wydarzeniu, które ma mieć miejsce w br. NFOŚiGW, czyli Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, przygotowuje się do wiosennego naboru wniosków w ramach programu „Gazela”, który jako jeden z pierwszych w Polsce przewiduje dofinansowanie zakupu autobusów w całości. Jest tylko małe „ale”: dotyczy to wyłącznie autobusów hybrydowych z zasilaniem CNG. To efekt porozumienia polskiego rządu z Hiszpanią. Pod koniec 2012 r. kraj ten kupił od nas prawa do emisji CO2 i w zamian przekazał kwoty na ekologiczne inwestycje. Oczywiście Hiszpanie dobrze odrobili lekcję z naszego rynku autobusowego i wiedzą, że żaden z polskich producentów nie ma w ofercie gazowej hybrydy. Jedyna taka konstrukcja jest produkowana w Hiszpanii! Dlaczego mamy kupować autobusy w Hiszpanii? Solaris na pewno z tym się nie pogodzi, a jako jedyny w Polsce może szybko wdrożyć do produkcji takie autobusy.

Mówiło się o planach budowy toru testowego dla autobusów i tramwajów wokół zakładów Solaris. Obecnie jest opracowywany projekt tego przedsięwzięcia, budowa ma ruszyć niebawem, po przyznaniu dodatkowych środków unijnych na ten cel.Z innych wydarzeń dotyczących firmy, należy wymienić nagrody przyznane autobusowi Urbino electric. Czytelnicy niemieckiego magazynu branżowego „Busplaner” uznali autobus elektryczny Solaris za „Innowację roku 2012”, w kategorii „Transport Publiczny”. Nagroda „Innowacja Roku” została przyznana przez niemiecki magazyn już po raz 5., a Solaris został jej laureatem po raz 2.: wcześniej nagrodzono Urbino 18 Hybrid z szeregowym układem hybrydowym i zewnętrznym ładowaniem plug-in. Ponadto Urbino electric zdobył złoty medal dla najlepszego produktu na X targach TRANSEXPO w Kielcach oraz nagrodę Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w kategorii „Innowacyjny projekt”.

Michał Mariański